Bùi Giáng đi… bộ đội với thầy hội đồng

Cá nhân tôi, tự nhận là một sinh viên chưa bao giờ mặn nồng với ngôi trường Xã Hội Nhân Văn của mình ngay từ những năm đi học. Và có lẽ hôm nay, trong một chút lạc bước xao xuyến, tôi đã hiểu vì sao mình không thể nào tôn trọng nổi ngôi trường ấy.

Sáng nay là Hội thảo khoa học về Bùi Giáng. Có lẽ đây là hội thảo được mong đợi rất nhiều vì (tui nghe) mọi người nói đây là một trong những hội thảo đầu tiên về Bùi Giáng từ sau 1975 đến giờ.

Có rất nhiều người già, đã phải chống gậy, phải có con cháu đỡ… cũng lụi cụi đi từng bậc thang để lên hội trường ngồi nghe hội thảo. Có lẽ với giới mộ điệu, được thấy lại hình ảnh Bùi Giáng, nghe lại những vần thơ và thấy ông được thế hệ trẻ biết tới và “được công nhận” hẳn là một điều xúc động.

Tuy nhiên, rất đúng với tinh thần của ngôi trường tôi từng biết, một cái hội thảo khoa học về một nhân vật lớn đã bắt đầu một cách rất… hài hước.

Trường chúng tôi có thầy hội đồng Sen. Thầy làm đại biểu quốc hội, ai nấy đều hay. Thầy phát biểu trên truyền hình rần rần. Ai ai cũng biết. Tui còn nhớ hồi đó lớp tui còn bàng hoàng khi phát hiện ra chính thầy hội đồng Sen của trường mình là cao nhân đã phát biểu cái ý kiến cấm xe máy zô TPHCM rần rần báo giới hồi bấy giờ.

Hồi đó trên diễn đàn, thầy phát biểu zầy: “Đại biểu Võ Văn Sen góp ý: “Ùn tắc do xe máy không được nhìn thấy từ trước cách đây 10 – 15 năm. Phải dần dần đi tới hạn chế xe máy, tuyên chiến với xe máy và tuyên chiến với chính mình”.

Tui nhắc lại vụ này để nói tui vô cùng ấn tượng với thầy hội đồng Sen của tui. Ấn tượng đó mãi mãi không bao vờ phai mờ. Bởi sáng nay, trong cái hội thảo khoa học về thi sĩ Bùi Giáng, thầy – người khai mạc hội thảo – đã hùng hồn lên đọc lời giới thiệu.

Như bao lời khai mạc khác, thầy hội đồng Sen đọc… tiểu sử Bùi Giáng (chắc khán giả của hội thảo khoa học nhiều người đến ko biết Bùi Giáng là ai). Thầy đọc chán chê mê mỏi mấy lời khen nào là Bùi Giáng là thi sĩ, là cao nhân, là dịch giả vĩ đại các kiểu. Xong bất thần, thầy đọc rất to đoạn “Bùi Giáng từng đi bộ đội”, cũng từng tham gia kháng chiến. Nguyên đoạn văn sau, thầy hội đồng Sen tiếp tục nhắc đến chuyện Bùi Giáng chiến đấu zì hòa bình dân tộc. Thầy dẫn chứng luôn là hồi xưa Bùi Giáng có cùng với 5 trí thức viết thư thỉnh nguyện hòa bình.

Túm lại, nguyên bài phát biểu khoa học trong một hội thảo của thầy hội đồng Sen về Bùi Giáng là nói về…. Bùi Giáng đi bộ đội và chiến đấu vì hòa bình. Không có một ý nào trong bài phát biểu nói về nội dung hội thảo. Không một ý nào trong bài phát biểu nói liệu họ sẽ trình bày điểm gì mới, đào sâu nội dung gì, vấn đề gì, khía cạnh nào của hội thảo khoa học. Tuy nhiên, thầy phát biểu rần rần như quân ta ra trận.

Thầy hội đồng rất hùng hồn. Chắc thầy vẫn không ngờ mình đang xuất hiện trong một buổi hội thảo khoa học. Chắc thầy cũng không biết Bùi Giáng khi còn sống là thi sĩ (có thể thầy nghĩ Bùi Giáng nhập ngũ cùng thời với thầy chăng?) hay đây chỉ là một biểu hiện thô bỉ lỗ của những kiểu cán bộ văn học như thầy vẫn phây phây trở thành hiệu trưởng, trưởng khoa rồi định hướng cả một nền văn nghệ theo kiểu không hề có tri thức và rất văn nghệ tạp kỷ như vầy.

Điều rất hài hước ở đây là cái hội thảo ấy đã không hề có chút “mùi mẫn” gì của một hội thảo khoa học cả, Những nhà nghiên cứu tâm huyết mang bài tham luận của mình tới , nhưng trước mắt họ lại bày ra…. tiết mục hát một ca khúc. Sau tiết mục ca khúc là tiết mục… trao tiền thưởng của họ Bùi cho thạc sĩ với cử nhân. Sau tiết mục trao tiền là tiết mục giới thiệu họ Bùi đã tặng khoa Văn Học 30 triệu.  Sau đó thạc sĩ nhận tiền thưởng lên cảm ơn vì mình được nhận tiền thưởng.

Một hội thảo khoa học mà lại bắt đầu bằng việc … giới thiệu 1 video clip kiểu tạp kỉ giống loại thời sự 5 phút chiếu trên HTV mỗi ngày, trong video clip có quay 2 giây hình Bùi Giáng lúc già yếu và có một giọng đọc thê lương kéo bễ 1 bài thơ của ông khiến cả khán phòng ngơ ngẩn. Ngay cả phần hình ảnh này của hội thảo cũng là cái trò cẩu thả không hiểu nổi. Đó là 2 cái video clip cắt ra ghép vào nhau, 1 cái là clip của họ tộc Bùi (có 1 bà gì đó đọc bài thơ chồng trên nền tấm ảnh chân dung Bùi Giáng) và một phần cái clip của TFS làm từ tám kiếp trước về ông.

Rồi cũng chẳng có giới thiệu chuyên luận gì, vấn đề gì, khía cạnh nào trong sự nghiệp Bùi Giáng, bất thần thầy hội đồng Sen cho bắt đầu ngay vào “khoa học” bằng bài… giới thiệu tiểu sử nhà thơ Bùi Giáng của ông Huỳnh Như Phương.

Nếu cho rằng bài viết của ông Huỳnh Như Phương là 1 tản văn thể hiện cảm xúc của ông về Bùi Giáng như một fan hâm mộ thì rất hay. Nhưng nếu nhìn đây là một tham luận khoa học tham dự trong một hội thảo khoa học thì liệu có khác gì cái kiểu mời bạn tới nghe hội thảo về máy giặt, nhưng chắc chắn bạn chưa biết máy giặt là gì nên hôm nay tôi sẽ giới thiệu sơ lược về máy giặt cho bạn nghe.

Bên ngoài phòng hội thảo, cái bàn trưng bày tác phẩm Bùi Giáng chắc có hơn 50 quyển sách, xếp đầy 5 cái bàn. Còn cái bàn để các đề tài nghiên cứu khoa học về Bùi Giáng thì có chừng… 6 cái vỏn vẹn trong 1 cái bàn.

Không biết thầy hội đồng Sen có cảm thấy vinh danh dữ dội lắm không khi luôn miệng nói “Bùi Giáng đi bộ đội”!

Khải Đơn

PS:

Tuy nhiên, những nỗ lực của những nhà nghiên cứu đã mang tham luận đến đọc và chuẩn bị phần nói chuyện của mình chu đáo cũng đã an ủi và giúp những người mộ điệu không uổng công đến dự phần trong một kỉ niệm mình yêu quý. Hôm nay, tui rất thích bài của thầy Nhật Chiêu đọc.