Gửi đại dương biển

Bày biện mô tả về đại dương là một nỗ lực tuyệt vọng.

Biển bao trùm lấy tôi như bào thai bọc lấy đứa trẻ chưa một lần nhận thức về thế giới.

Vô số chuyện biển khác từng được viết trong sách. Chuyện về một ông lão đi săn con cá huyền thoại khổng lồ. Chuyện về con cá voi khôn ngoan ở Nam Mỹ. Chuyện về đứa trẻ đi bộ dưới lòng đại dương để gặp được những binh tôm tướng cá trong trí tưởng vô ngần. Đại dương ấy, theo cảm xúc của từng người, đã biến hình thành từng giấc mơ kỳ ảo và huyền diệu. 

Chạm vào biển, tôi vẫn xúc động như thuở lần đầu nhìn thấy biển (khi 19 tuổi). Khối nước khổng lồ vây bọc. Một quyền lực không cần bông xua bày tỏ. Sức mạnh im tiếng và hiển hiện ở đó, choáng ngợp hết tâm trí và tầm mắt loài người. Tôi chỉ là một đứa con người, thấy da mình thở phào dịu dàng và yên tâm giữa làn nước trong veo, xanh biếc, hoặc xám mờ đục.

Có lần, đang nằm trên ván, tôi hoảng loạn khi thấy một sinh vật xám lùi lũi bò dưới đáy nước. Sinh vật ấy lướt qua nhanh, đi mất, trong hình hài con cá đuối to hơn nửa chiều dài tấm ván. Lần nào tôi cũng sợ. Biển làm tôi sợ. 

Rồi tôi gặp hai ánh mắt ló lên cao, nhìn trời xanh, rồi lụp ngụp chui xuống đáy nước. Tĩnh lặng bơi qua. Chiếc mai rùa to hơn cả hai cánh tay tôi lừng lững như một khối đá màu xám nhạt với chút ánh xanh bên hông. 

Lần nọ, tôi thấy cái mỏ trồi lên, có râu. Là một chút hải cẩu. 

Tôi bắt đầu nghe tiếng của đại dương. Là âm thanh của sự sống hiển hiện trong vùng mù lòa của mình, của người. Có một xã hội khổng lồ sinh tồn và tự do “dưới ấy”. Gần ngay ranh giới nước và không có nước. Giữa màu xanh của bầu trời và ánh phản chiếu xanh tương tự dưới nước. Có những đứa ồn ào vui vẻ như cá heo. Có những kẻ chậm rãi thư thả gặm cỏ rong như rùa bự. Có những đứa nhăn mặt lùi lũi đi lại đầy phòng vệ như cá đuối (bạn tôi từng phải được cứu hộ vì bị cá đuối chích). Và có cả những kỳ quan xa vô tận như tòa tháp nước vung lên trời cao sau cú trồi đạp của cá voi. Thế giới đó chậm chạp đối thoại và dần nói lời dịu dàng với tâm trí và cơ thể của tôi. 

Là đứa sinh vật chui vào khối nước khổng lồ ấy, tôi dần tập đối thoại. Biết tin. Biết thương một ánh nhìn lấp ló của chú rùa. Biết lưu luyến một ánh nhìn tròn xoe của con hải cẩu lang thang nương theo đợt sóng dài. Những khối rong lúng liếng trong làn nước là chút vuốt ve thầm lặng của biển. Chú chim bói cá khổng lồ cắt ngang đường đi của sóng để lao xuống một đàn cá ồn ào bên dưới. Và rồi mấy chú chim nhỏ khác vây lại giành dựt mẩu vụn cá vương ra ngoài sau lần săn mồi tốc lực.

Biển xôn xao như nhịp đập của trái tim vĩ đại, dào dạt tin thương và đầy những phức cảm mà con người đắm chìm trong đó – có thể diễn giải theo mọi trí tưởng mình khao khát, không gặp bất kỳ trắc trở hay bị lần phản bội quay lưng.

Biển thấu hiểu trọn vẹn với những sự sống sinh tồn gần gũi biển. Không phải thần thánh. Không phải những vô ngôn vĩ cuồng. Sự hiển hiện của biển, vượt ra ngoài ý niệm nắm bắt và mô tả của loài người, chính là nền tảng để sinh tồn và bừng nở quẫy đạp vươn lên trong khối nước vô tận.

Ngày bình an, tôi thả trôi mình trên khối nước vô tận, ngưỡng mộ màu xanh thủy tinh ở Mexico, màu xanh lục đặc quánh ở California, màu xanh biếc đậm rượt của biển Indonesia. Không còn âm thanh gì tồn tại. Chỉ có tiếng nước lặng lẽ bên tai mình. Chậm chạp gần bằng nhịp thở. Yên tĩnh lắng nghe mọi điều đang nảy nở trong tâm trí tôi. 

Ngày giận dữ, tôi chạy vào con sóng. Con sóng nhấn chìm tôi sau vài lần ẩu đả. Con sóng nuốt tôi vào mình nó. Rồi không còn con sóng gì nữa. Tôi trôi trong lòng nước. Được trấn an. Được xoa dịu. Được thỏa sức tỏ bày ngọn lửa đang thiêu đốt tâm can. 

Ngày mất hướng, tôi đi bộ trên bờ biển. Bãi bờ kéo dài vô tận ngang theo tấm thân Thái Bình Dương. Tôi chỉ là con người, như một con còng gió, như con chim bé nhỏ đang vớt từng mình ốc lấp ló. Gió biển cuốn phăng đi. Tại sao cần hướng? Tại sao phải là ai đó? Tại sao phải lao về hướng nào đó của tồn tại? – Biển phơi bày ở đây bao lóng lánh kỳ diệu, dung dưỡng những sinh vật trên bàn tay và bờ vai của người.

Biển sẽ dâng đầy mắt, sẽ phủ xuống thân mình, sẽ ấm áp trên ngực, sẽ lạnh cóng dưới bàn chân, sẽ trao lại bao thấu hiểu lặng lẽ.

Thật nhiều yên tâm.

Khải Đơn

===================